نشست «قرآن و علوم شناختی»، از سلسله نشست‌های قرآن و علوم انسانی، شنبه، ۲۴ آبان‌ماه، از ساعت ۱۶ تا ۱۸ به صورت مجازی برگزار و از طریق نشانی اینترنتی www.sbu.ac.ir/webinar پخش خواهد شد.

در این نشست حجت‌الاسلام سادات‌منصوری، دانش‌آموخته دکترای فلسفه ذهن و عضو انجمن علمی اعجاز قرآن به ایراد سخن می‌پردازد. دبیری این نشست بر عهده قاسم درزی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، است.

بنابر این گزارش،‌ علوم شناختی ابزارهایی را از روان‌شناسی، علوم کامپیوتر، زبان‌شناسی، انسان‌شناسی، فلسفه و عصب‌شناسی با هم ترکیب می‌سازد تا عملکردهای هوش انسان را توضیح دهد. پیچیدگی «هوش» و «ذهن» موجب شده است برای بررسی زیرساخت‌ها و روساخت‌ها در این ارتباط، به مشارکت و هم‌افزاییِ این شِش رشته نیاز باشد.

تمام این شش رشته باید دائماً با یکدیگر در تعامل باشند و داده‌های تازه خود را در اختیار یکدیگر قرار دهند و از این طریق از آسیب تحویل انگاری نسبت به شناخت مصون بمانند. همین امر موجب می‌شود علوم شناختی به عنوان یک فرارشته مورد نظر قرار بگیرد. علوم شناختی از دو جهت برای مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم می‌توانند مفید باشند: اول از این جهت که می‌توانیم ارتباطِ یک فرارشته با مطالعات قرآنی را تبیین و ارزیابی کنیم؛ ثانیاً اینکه علوم انسانی، و به شکل خاص، مطالعاتِ قرآنی به جهتِ ارتباطِ ناگسسستنی شان با متن، ترجمانی از دو مقوله ذهن و فرهنگ خواهند بود.

از طرف دیگر، علوم شناختی نیز ارائه تفاسیرِ مناسب از ذهن و فرهنگ را در محوریتِ مباحث خود دارند؛ لذا کاربردِ علومِ شناختی در مطالعاتِ قرآنی گریزناپذیر خواهد بود. در این ارتباط علوم شناختی میتوانند دست آورد‌های اساسیِ ذیل را برای مطالعات قرآنی در بر داشته باشند: ۱- می‌توانند ذهن و فرآیند‌های ذهنی را ترسیم نمایند. به شکل خاص در مطالعاتِ قرآنی، بوسیله علوم شناختی می‌توان فهمید که ادراکِ مفسِّر به چه شکلی صورت می‌پذیرد. همچنین می‌توان زبان طبیعی و نحوه شکل گیری و عملکردِ آنرا تبیین کرد.

۲- علوم شناختی می‌توانند به تبیین و توضیحِ دست آوردهایِ ذهنی و فرهنگی و به شکل ویژه، ادراکاتِ تفسیری از آیاتِ قرآن بپردازند. زبان شناسی شناختی، روان شناسی شناختی، عصب شناسی و هوش مصنوعی از اساسی‌ترین علوم هستند که می‌توانند پژوهشگر را در دست یابی به چنین چیزی یاری نمایند. هر یک از این علوم نیز روش‌ها و ویژگی‌های خاص خود را برای یاری رساندن به مطالعات قرآنی در بر خواهند داشت. (منبع: مقاله درآمدی برکاربستِ علوم شناختی در مطالعات قرآنی،‌ نوشته قاسم درزی)